Unha xornada moi movida

Días atrás falabamos do rebumbio que supuxo a visita orgnizada de varios grupos escolares ao xacemento: apareceron, como un diminuto exército de marabillosos tolos invasores, enchérono todo e cambiáronlle a cara ao vello depósito durante unhas horas máxicas. Transformaron venerables ruínas nunha paisaxe xove, alegre e rebuldeira. Un novo comezo para a Gran Dama.

Onte tivemos outro pequeno aluvión de visitas, pero era un público ben diferente: pertencían ao programa de turismo cultural Senior, un sector sempre moi agradecido. Pese á diferencia de idade, esas máis de 100 mulleres e homes, recén chegados de Cataluña e Andalucía, gozaron como as nenas e nenos que un día todos fomos. Tamén demostraron que o modelo de visita que hoxe ofrece o Castro, no que participan, coordinados, o museo, o xacemento e a mesma escavación arqueolóxica, é un produto imbatible e de éxito asegurado. Resumindo: Viladonga, portas abertas para todos os públicos.

  O grupo de Turismo Senior procedente de Sevilla percorre o perímetro da croa

Outros visitantes, estes de Barcelona, xunto á muralla do Sector 2, en proceso de escavación

"Seniors" andaluces contemplando o monumental alxibe e gozando da arqueoloxía en vivo.

De rúas e visitas

Este vindeiro luns 13 comezamos unha nova semana de traballo no castro, e deixamos atrás uns milagreiros días de corpo enxoito, unha illa nesta metereoloxía cambiante que anuncia máis xornadas dominadas pola temida auga do Oeste.

Semana, ata certo punto, tranquila no que ao tempo se refire, pero intensa e dinámica, como sempre, no eido puramente arqueolóxico. Arestora atópase definido, en gran parte, un dos achados máis importantes destas últimas datas: a rúa empedrada que discorre entre o alxibe e a porta Leste, axuntada ás fachadas das pequenas dependencias "pareadas" que un día se acaroaron ao paramento interno da muralla.

Sector 1: aspecto da rúa empedrada situada entre o alxibe e a entrada Leste

A vista deste pavimento pode hoxe non parecer moi impresionante: unha chapacuña pouco trabada feita con placas de lousa, pedrogullo e gravas. Esta  humildade mal entendida é a principal causa de que estas unidades de sinxelos empedrados exteriores foran sistemáticamente ignoradas no tempo das escavacións clásicas, seguramente confundidas con camadas de derrube. Como consecuencia, na maioría dos xacementos castrexos case sempre pasaron desapercibidas. Baixo unha metodoloxía baseada na procura obsesiva de muros e a sobreescavación ata o nivel de rocha nai, non tiñan ningunha oportunidade de sobrevivir, e acabaron perdéndose para sempre. A súa documentación no sector Norleste do castro proporciona unha información valiosísima sobre a topografía orixinal,  o urbanismo e o aspecto real do poboado, ás veces moi distinto de como se manifesta hoxe ante os nosos ollos, silenzosos muros truncados sobre unha colosal rocha descarnada.

O responsable de restauración, o arqueólogo e restaurador Miguel Ángel López Marcos, traballando no Sector 2

Pero, ademáis da escavación, tamén tivemos tempo en Viladonga para outras facetas do traballo arqueolóxico, como a divulgación. Entre os grupos organizados e o goteo constante de visitas, destaca especialmente unha: a que fixeron o pasado venres 10 os recoñecidos arquitectos Celestino García Braña e Isabel Aguirre. Celestino é profesor da ETSA, autor de obras senlleiras, como a rahabilitación e ampliación do Museo de Pontevedra, e membro de número da Real Academia Galega de Belas Artes. Isabel tamén ten un cursus honorum impoñente: directora da Escola Galega da Paisaxe da Fundación Juana de Vega, paisaxista multipremiada polas obras do parque de San Domingos de Bonaval e o Mosteiro de Caveiro e Medalla Castelao 2018, entre outros moitos méritos. Foi un pracer acompañalos na visita ao xacemento e á escavación. As súas preguntas e opinións, agudas e valiosas, acompañadas sempre dun carácter alegre e moi agradecido, poden resumirse nunha  fermosa expresión: paixón pola Historia.

O arquitectos Celestino García Braña e Isabel Aguirre, acompañados da arqueóloga directora da actuación, Yolanda Álvarez, durante a súa visita ao Castro

Vide visitarnos

Arestora seguimos no Sector 2, aí, no mundo das calellas liliput, ese anel que percorre, axuntado ao paramento interior da muralla, a croa da gran raíña, a vella dama da chaira.

Vista do paramento interno da muralla liberado, ao fin, dos derrubes que atuaban o calello

Pero no Castro de Viladonga non escavamos só para nós, os arqueólogos. O proxecto inclúe un plan de divulgación e posta en valor enfocado ao goce da escavación, do  castro e dos excelentes equipamentos didácticos acubillados no viso da súa saia.

Logo de recibir na escavación a alumnas de Castro, Pastoriza, Santiago e Ferrol, abrimos unha nova xeira, á que todas estades convidadas. A xornada inclúe visita guiada ao castro, ao museo e á propia escavación arqueolóxica.

As alumnas do Colexio Plurilinge Emma de Compostela, 1º e 2º de ESO, gozan das salas do Museo de Viladonga logo da visita ao Castro, este pasado 17 de decembro de 2019.

Se vos gusta mergullarvos no pasado, e sodes un grupo organizado (escolar ou non), colgamos aquí as datas nas que temos programadas visitas colectivas para este mes de xaneiro. Podédesvos unir a calquera delas, e nós encantados:

- 10 de xaneiro, venres.

- 15 de xaneiro, mércores.

- 21 de xaneiro, martes.

- 22 de xaneiro , mércores.

E non deixes de ler, porque o mellor ven agora: o Castro de Viladonga ten as súas portas abertas. Veñades sós, en parella, en rebumbio da ESO, ... ou como queirades, os técnicos da escavación e o persoal do museo estaremos listos para gozar xuntos dunha experiencia única.

No caso de grupos resulta imprescindible reservar. Facédeo a través do número 982.870.160, ou do mail museo.viladonga@xunta.es.

Aínda así, tamén existe unha posibilidade de coñecernos antes. Se tes tempo e queres abrir boca, non hai nada como achegarse á nosa web https://viladonga.xunta.gal/es, e seguro que non perdes a visita!!

Branca... e con moita cor

Día e noite, branco e negro, leda e furruñada,... toda a fala cotiá está chea desa loita simbólica, esa dualidade eterna que nos acompañará durante a vida. Pero, como de costume, estes ditos populares agochan algo, ou moito, de razón. Hoxe, ao redor das dez da mañá xélida da chaira, a croa semellaba unha rosca partida, ese fascinante "ying e yang" castrexo, un impoñente lusco e fusco á metade do día.

A actuación do sector Norleste do castro neste solleiro, e fresco, mediodía 

Volver a Viladonga foi o mellor presente deste Nadal que se vai, rápido como un esquío. E teñen que crerme: non hai nada como a arqueoloxía de campo, pero este foi un día dos que lembraremos moito tempo. Friaxe, néboa, luz, e as pedras vivas sempre esperando. 

Espectacular "lusco e fusco" de sol e xiada na croa do castro